Leefstijl in de zorg!

08-09-2023

Van ziektezorg naar gezondheidsbevordering

Hoe maken we een gezonde leefstijl integraal onderdeel van de reguliere zorg?

We medicaliseren wat af in Nederland. Meer dan 10 miljoen mensen hebben een of meerdere chronische aandoeningen in Nederland en de zorg kost Nederland bijna 100 miljard euro per jaar, met een vooruitzicht dat dit door groeit naar 200 miljard euro in 2050. Dat is nu dus al meer dan  € 6000 per jaar gemiddeld per Nederlander, met een vooruitzicht van meer dan  € 12.000 per jaar per inwoner in 2050. In 2022 was de gemiddelde maandelijkse zorgpremie ongeveer € 125 tot € 140. Per jaar kom je dan uit op een premie van ongeveer € 1500 tot € 1680. We consumeren dus gemiddeld meer dan  € 4000 per jaar per inwoner meer dan we via de premie betalen, dat bedrag zal dan door ons allemaal via belastingen aangevuld moeten worden. Maar als dit nog eens verdubbelt, is een zo lage premie niet meer houdbaar en experts op dit vlak zijn het er over eens, dat dit wel eens tot de grootste financiële crisis zou kunnen leiden die ons land ooit gekend heeft. Het zou volgens veel economen zelfs kunnen leiden naar een faillissement van veel westerse landen.

Oplossingsrichtingen?

Hoe gaan we hier een stokje voor steken, wat zijn überhaupt de oplossingsrichtingen en is dit nog wel te keren? Velen denken van niet, maar er zal alles aan gedaan moeten worden om het tij te keren. Hier enkele mogelijke deeloplossingen, waarbij ik me bewust ben dat het een combinatie is van alle factoren en dat ik in deze opsomming verre van compleet ben;

Behandeling combineren met preventie

Voeding, beweging en mentale gezondheid kunnen een grote rol spelen in het voorkomen van chronische ziekten en het voorkomen van erger. Volgens mij is het noodzakelijk dat we vanuit de zorg, naast de medische interventie, altijd een preventieadvies presenteren als onderdeel van de behandeling en waar mogelijk daardoor de medische interventie af te bouwen. Zo wordt er aan een duurzame gezondere toekomst gebouwd en tevens aan een gezondere staatskas.

Vroegtijdige opsporing

Door middel van meer check-ups en screenings kunnen aandoeningen vroeger worden opgespoord en behandeld, wat op de langetermijn zorgkosten en vooral veel leed kan besparen.

Omarmen nieuwe technologieën

Door gebruik te maken van nieuwe technologie kunnen veel meer consulten op afstand worden gehouden, wat tijd en kosten kan besparen, kan AI gebruikt worden om veel sneller en accurater diagnoses te stellen of behandelplannen te maken en kan leefstijl veel efficiëntie geïntegreerd worden in de behandelplannen.

Financiële modellen

Misschien is het nodig om gezond gedrag te gaan stimuleren door middel van belastingvoordelen (op gezonde diensten en producten) of minder premie betalen voor mensen die aantoonbaar investeren in hun gezondheid.

Bewustwording en educatie

Gezond leven begint natuurlijk in de jonge jaren, dus leefstijl educatie is een cruciale factor voor een gezonde toekomst. Jong beginnen met het onderwijzen over het belang van een gezonde levensstijl en laat dat elk jaar in basis en voortgezet onderwijs terugkomen. Voor volwassenen is bewustwording over het belang van preventie en gezonde levensstijl ook cruciaal en daar moet op grote schaal in geïnvesteerd worden. Hierin niet alleen de tips, maar vooral het waarom er achter en de praktijk voorbeelden die de voordelen laten zien.

Alle professionals Leefstijl adviseur!

Gedurende het leven komen we allemaal in contact met professionals, bij het consultatie bureau, op school, bij de sportclub, bij de dokter, in het ziekenhuis, bij de therapeut en uiteindelijk bij de zorgmedewerker in het verzorgingstehuis. Zou het niet een enorme meerwaarde zijn als al deze professionals de basiskennis hebben van een gezonde leefstijl? Dat zou al kunnen met een eenvoudige kennis update over de beweeg- en voedingsrichtlijn van de Gezondheidsraad. Wellicht zouden deze professionals ook nog tools aangereikt moeten worden om het leefstijlgesprek gemakkelijk aan te kunnen gaan. 

Gezondheid als onderdeel van elk departement

Gezondheidsbevordering en preventie zijn primaire doelstellingen van inwoners, maar is het ook on top of mind van onze departementen, of is alleen VWS hiermee bezig? Ook voor de ministeries van Algemene Zaken, Defensie, Economische Zaken en Klimaat, Financiën, Infrastructuur en Waterstaat, Justitie en Veiligheid, Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Medische Zorg en Sport zou gezondheidsbevordering een speerpunt moeten zijn.

Coalitie Leefstijl in de Zorg

Een mooie nieuwe ontwikkeling is de Coalitie Leefstijl in de Zorg. Deze Coalitie maakt er werk van om leefstijl een integraal onderdeel te laten worden van curatieve zorg, naast medicatie en medische ingrepen en technologie. Ze doen onderzoek, inventariseren kansen en knelpunten op het gebied van financiering, richtlijnen, onderwijs en ontwikkelen (patiënten)voorlichting. Hierin werken ze samen met zowel zorgprofessionals als patiënten. De Coalitie heeft vier subdoelen geformuleerd;

Subdoel 1: Implementatie bij patiënten

Patiënten maken leefstijl onderdeel van hun zelfmanagement en behandeling, hebben toegang tot betrouwbare en begrijpelijke (digitale) informatie over leefstijl, begrijpen hoe leefstijl hun gezondheid en ziekte kan beïnvloeden, gaan het gesprek aan met zorgprofessionals over leefstijl, weten hoe ze leefstijl kunnen inzetten ten behoeve van hun gezondheid en welzijn, waar nodig gedrag kunnen veranderen, hoe ze dit vol kunnen houden en hebben tools om mee te kunnen praten en beslissen zelf over de inzet van leefstijl in hun behandeling.

Subdoel 2: Implementatie in de praktijk

Professionals zetten leefstijl in als onderdeel van reguliere zorg voor mensen met een gezondheidsklacht, aandoening of ziekte behandelingen, weten hoe leefstijl gezondheid en ziekten kan beïnvloeden, hebben tijd, tools, kennis, vaardigheden en doorverwijsmogelijkheden om leefstijl in te zetten, gaan het gesprek aan over leefstijl met hun patiënten, hebben richtlijnen en standaarden om hun handelen in relatie tot leefstijl op te baseren en weten hoe je de vertaalslag maakt van richtlijn naar persoonsgericht leefstijladvies. Bovendien is een doel dat organisatie en inrichting van de zorg de implementatie van leefstijl maximaal ondersteunen.

Subdoel 3: Kennisinfrastructuur die implementatie maximaal ondersteunt

Wetenschap en praktijk werken samen aan ontwikkeling en implementatie van leefstijl in de zorg vanuit een gedeelde kennisinfrastructuur en wetenschappers en praktijkexperts beschrijven de consensus over wat we al weten over leefstijl in de zorg en wat nu al in de praktijk geïmplementeerd kan worden. Er is bovendien een gedeelde agenda voor onderzoek en innovatie die prioritering aanbrengt in het onderzoek (aard & inhoud) dat nodig is om leefstijl wetenschappelijke bewezen in de praktijk op schaal in te kunnen zetten vanuit de zorg.

Subdoel 4: Financiering en bekostiging die implementatie van leefstijl maximaal ondersteunen

Komen tot een stelsel van financiering, kosten en bekostiging die implementatie van leefstijl maximaal ondersteunt, helderheid over de huidige mogelijkheden voor financiering, kosten en bekostiging om leefstijl te implementeren in de curatieve zorg en nog bestaande belemmeringen rond financiering, kosten en bekostiging én mogelijke oplossingen inzichtelijk maken, zodat helder is hoe financiering en bekostiging van leefstijl de implementatie in de zorg kan ondersteunen.

Leefstijl en preventie in de zorg is dus in ontwikkeling, hoewel dit natuurlijk niet binnen een paar maanden of paar jaar overal geïntegreerd zal zijn, maar de start is gemaakt binnen de zorg.

Eenzelfde ontwikkeling zou binnen het onderwijs en binnen de sport mogen gebeuren, dus er mag een start gemaakt worden aan een Coalitie leefstijl in de sport’ en een Coalitie leefstijl in het onderwijs’.

John van Heel

EFAA en Leefstijlclub