Ziekte(kosten)ramp op komst!

03-05-2021

De ramp was zich al aan het voltrekken en de ernst ervan wordt zwaar onderschat, de ziekte(kosten)ramp dendert al meer dan 60 jaar voort. In de afgelopen 60 jaar is overgewicht en obesitas gegroeid van 15% tot meer dan 55% en onze zorgkosten van 25 miljard naar bijna 100 miljard. De voorspelling is dat overgewicht en obesitas in de komende 20 jaar door stijgen naar meer dan 60% en over 50 jaar op meer dan 80% zal liggen. Onze zorgkosten zullen voor 2050 nog verdubbelen naar meer dan 200 miljard per jaar.

Momenteel betalen wij per kop van de bevolking tussen de 1200 en 1500 euro per jaar aan zorgkosten, maar we consumeren al meer dan 5100 euro per jaar gemiddeld. Het RIVM heeft berekend dat de zorgkosten tot 9600 per jaar gemiddeld door zullen blijven stijgen voor 2040 dus in 2050 zal dat gemiddeld meer dan 10.000 euro per jaar zijn. Tel daar de aankomende vergrijzing bij op, volgens een prognose van het CBS zal er in de komende decennia niet alleen sprake van een snelle vergrijzing, maar ook van dubbele vergrijzing zijn.  In 1980 was 11% van de bevolking ouder dan 65 jaar, in 2014 17% en volgens een prognose van het CBS zal het aandeel 65-plussers in de Nederlandse bevolking verder gaan stijgen tot 26% rond 2040, bijna 5 miljoen mensen. Binnen de groep 65-plussers neemt het aandeel van de 80-plussers vanaf 2025 sterk toe, naar 44% in 2053 (Van Duin & Stoeldraijer, 2014). In het TVT-2018 trendscenario rapport voorspelt VWS dat de levensverwachting stijgt van 81,5 jaar in 2015 naar bijna 86 jaar in 2040. Ook het aantal mensen van 100 jaar en ouder zal tussen nu en 2040 bijna verviervoudigen en het aantal mensen met minimaal 1 chronische aandoening zal toenemen van 50% (8,5 miljoen) in 2015 naar 54% (9,8 miljoen) in 2040. 

Ik wil er eigenlijk niet over nadenken hoe de wereld eruit ziet als onze kinderen onze leeftijd hebben, over 40 jaar. Heeft dan 9 van de 10 van hun overgewicht of obesitas? Trekken we de voorspelling van het RIVM door, 62% in 2040, en tellen we daar de desastreuze effecten van de corona periode bij op, dan denk ik dat we in 2040 al tegen de 70% aan gaan komen. Ik schrijf wel, ‘moet er niet over nadenken’ maar daar kunnen we toch niet mee wegkomen, daarmee kunnen we de opgroeiende jeugd echt niet achterlaten. We weten immers NU al wat het gezond leven model is op gebied van voeding, beweging en stressbeheersing. We weten vanuit de GLI ook wat een aanpak is om mensen met obesitas te begeleiden naar een gezonder gewicht, voeding, beweging en gedragsverandering begeleiding. We zetten deze kennis echter nog niet op een preventieve manier in, uitsluitend curatief.

We hebben dan wel een Voedingsrichtlijn en Gezondheidsrichtlijn van de Gezondheidsraad, maar in hoeverre wordt de toepassing van de inhoud daadwerkelijk laagdrempelig aangeboden en in hoeverre worden deze als middel ingezet om de gezondheid van de bevolking te verbeteren? Wordt sport en spiertraining niet nog teveel gezien als een hobby, vrijetijdsbesteding en gezellige sociale activiteit in plaats van essentiële onderdelen van gezond leven en ziektepreventie? Wordt de fitnessbranche niet nog teveel gezien als groepsles en spierbundel branche in plaats van preventieve gezondheid sector?

Men moet nu obesitas hebben (BMI 30+) om gebruik te mogen maken van de Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI), dat is geen preventie, dat is curatieve zorg. Er moet snel een Preventieve Leefstijl Interventie komen en deelname daaraan moet laagdrempelig aangeboden en beloond worden. De Gezondheidsraad Beweegrichtlijn geeft aan, 150 minuten per week bewegen en 2 keer per week spieren versterken. Laat ons de drempel zo snel mogelijk verlagen van alle activiteiten waarbij mensen twee keer per week sporten en spiertraining doen. Dat kan door;

1. het (gedeeltelijk) vergoeden van preventieve leefstijl interventies vanuit de zorgkas
2. deelname hieraan buiten de werkkostenregeling te plaatsen zodat de werkgever gemakkelijker hierin bijdraagt
3. het de aanbieders van preventieve leefstijl interventies belastingtechnisch gemakkelijk te maken te starten en door te groeien.
4. preventieve leefstijl interventies te subsidiëren, mits ze kunnen aantonen dat mensen in de interventie minimaal 2 keer per week sporten en de spieren trainen
5. meer budget voor bewustwordingscampagnes door bv Kenniscentrum Sport en bewegen, Voedingscentrum en NL Actief.

Willen we de volgende hypotheekcrisis en een landelijk faillissement door de zorgkosten toename voorkomen, dan moeten we nu de ernst van de aankomende ziekte(kosten)ramp onder ogen zien. De politiek zal de voorwaarden moeten scheppen, het budget dat besteed wordt aan sport ook zien als preventiebudget en budget voor gezondheidsbevordering. Werkgevers moeten de ernst in gaan zien dat een hele dag op de werkplek zitten echt niet meer kan en de gezondheid op lange termijn enorm schaad. We moeten van een zorgstaat naar een gezondheid bevorderende staat. In het Nationaal Preventieakkoord zijn al veel maatregelen opgenomen om de omgeving voor ons mensen al gezonder te maken, echter wel met name op voeding gericht. Ook al veel mooie maatregelen om jongeren te helpen bewust te worden van gezonder leven met o.a. J.O.G.G.. Wat we nog missen om die ziekte(kosten)ramp af te wenden is de toepassing bij volwassenen, door de Beweegrichtlijn van de Gezondheidsraad super laagdrempelig te maken en te belonen.

Dus, het concept anti ziekte(kosten) rampenplan is voorhanden, wil je het achtergrond document hiervan ontvangen, mail naar j.vanheel@efaa.nl. Wie in Den Haag kan helpen de ramp te voorkomen?

John van Heel

EFAA en Leefstijlclub