Nederlanders samen 70 miljoen kilo te zwaar

20-07-2009

Het Nederlandse Instituut voor Sport en Bewegen heeft berekend dat alle volwassen Nederlanders samen zo’n 70 miljoen kilo te zwaar zijn. Dat zijn 135 wedstrijdzwembaden vol met vet, zo is te lezen in een onlangs verschenen bericht op hun website. Als er niets verandert zal dit aantal alleen maar stijgen. Overgewicht is letterlijk een groeiend probleem. Vet is een waardevol en noodzakelijk deel van onze lichaamssamenstelling. We hebben het nodig om energie op te slaan voor later gebruik. Tot op zekere hoogte is gewichtstoename dus aanvaardbaar. Obesitas ontstaat wanneer de energieopname in een lichaam gedurende een lange tijd groter is dan het energie verbruik. Of iemand obesitas heeft wordt vastgesteld aan de hand van de Body Mass Index (BMI). Het gewicht in kilogram dient gedeeld te worden door het kwadrant van de lengte in meters. Bij een BMI tussen de 25 en de 29 is er sprake van overgewicht. Is de BMI hoger dan 30, dan is er sprake van ernstig overgewicht: Obesitas. In Nederland lijdt ruim 10% van de bevolking aan obesitas.Niet alleen in Nederland is obesitas een probleem. De World Health Organisation (WHO) waarschuwt voor een globale epidemie, welke in de volgende generatie een groter probleem zal zijn dan aids. In 2005 kampten naar schatting 1,6 biljoen mensen (leeftijd 15 +) met overgewicht wereldwijd. In 2015 zijn dat er zo’n 2,3 biljoen. Voorheen werd obesitas vooral beschouwd als een probleem van hoge inkomens landen. Maar niets is minder waar. Steeds meer middeninkomens landen en lage inkomens landen krijgen ermee te maken. Vooral in stedelijke gebieden neemt het aantal mensen met overgewicht toe. Deze landen dragen volgends de WHO een dubbele last. Aan de ene kant wordt er gestreden tegen de problemen van ondervoeding. Tegelijkertijd is er sprake van een snelle toename van het aantal mensen met overgewicht.Er zijn twee belangrijke factoren die een grote rol spelen bij het ontstaan van de globale obesitas epidemie. Ten eerste is er een enorme toename van voedsel op de markt dat rijk is aan vetten en suikers, maar arm aan vitaminen, mineralen en andere belangrijke voedingsstoffen. Dit slechte voedsel is over het algemeen goedkoop en overal verkrijgbaar. Ten tweede is er sprake van een afname van lichamelijke activiteiten. Werken doen we over het algemeen zittend en er komen steeds meer mogelijkheden tot vervoer, waardoor lopen of fietsen minder aantrekkelijk wordt. Een ex-patiënt Ellen Adriaanse over de oorzaak van haar overgewicht: “Het had voornamelijk te maken met een verkeerde levensstijl, die voor een gedeelte werd ingegeven door de media (denk aan reclame voor bijvoorbeeld ‘light producten’ = 0% vet, maar veel koolhydraten). Als je niet weet wat een juiste levensstijl inhoudt, blijf je altijd in hetzelfde cirkeltje ronddraaien. Vaak wordt gegrepen naar het zoveelste dieet. Een dieet is echter iets wat je onmogelijk de rest van je leven kúnt volhouden. Dat heeft niets te maken met een gebrek aan doorzettingsvermogen. Daarnaast is de oorzaak vaak psychisch van aard, daar gaan mensen vaak aan voorbij.” Of de genen ook een rol spelen wordt momenteel nog onderzocht. Het is namelijk niet per definitie zo dat een balans tussen de inname van voedsel en fysieke activiteit automatisch leidt tot een gezond gewicht. Er komen heel wat meer factoren bij kijken. Complexe mechanismen van ons lichaam worden nog niet volledig begrepen en iedereen reageert anders op voeding en lichaamsbeweging. Een van de belangrijkste ziekten gerelateerd aan obesitas is suikerziekte, ook wel diabetes genoemd. Ongeveer 1 op de 3 mensen met obesitas ontwikkelt diabetes mellitus type 2. Mensen met dit type suikerziekte hebben een sterk verhoogde kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. Daarnaast vergroot obesitas het risico op kanker en gewrichtsproblemen. Ellen: “Mensen zijn zich niet altijd bewust van de risico’s voor hun gezondheid. Bij drie kilo overgewicht loop je al een significant groter risico op gezondheidsklachten!” De slechte gezondheid van een steeds groter wordende groep mensen heeft ook economische gevolgen. Mensen functioneren niet optimaal op hun werk en melden zich vaker ziek. Dit kost de werkgevers geld. Ook lopen de medische kosten op. Volgens de Gezondheidsraad is de gezondheidszorg zo’n 0,5 miljard per jaar kwijt aan kwalen die verband houden met overgewicht.Dat vindt ook de Nederlandse overheid. In de nota Overgewicht van maart 2009 doet de overheid een beroep op artsen, werkgevers, schoolbesturen en lokale overheden om een bijdrage te leveren aan de preventie van overgewicht. Zo moet bijvoorbeeld het bedrijfsleven de zelfreguleringcode aanscherpen voor reclame voor voedingsmiddelen. Kinderen onder de 12 jaar worden op die manier zo min mogelijk blootgesteld aan reclame voor ongezonde voeding. En er komen meer kantines op scholen waar gezonde voeding verkrijgbaar is. Toch is de overheid van mening dat mensen in de eerste plaats zelf verantwoordelijk zijn voor een goede balans tussen eten en bewegen. Maar er worden wel maatregelen genomen om mensen te helpen om gezondere keuzes te maken. Er ligt veel prioriteit bij kinderen. Lesmodules voor het basisonderwijs over gezonde voeding, sport en bewegen worden gestimuleerd. Zoals ook het buitenspelen, door middel van de buitenspeelnorm. Die stelt dat elk kind een aantrekkelijke en veilige speelplek verdient binnen 400 meter van huis. Ook op Europees niveau worden er maatregelen genomen om obesitas te beperken. In het kader hiervan steunt de EU een aantal baanbrekende onderzoeken, onder andere naar de genetische component bij het ontstaan van overgewicht. Ook is er een Europees Platform voor Actie met betrekking tot Dieet en Fysieke activiteit gelanceerd. Dit platform verenigt op Europees niveau vertegenwoordigers uit de voeding, handel, catering en reclame, alsook consumentenorganisaties en NGO’s uit de gezondheidssector. Voor Ellen was het al te laat om obesitas te voorkomen, zoals dat momenteel voor veel mensen het geval is. Nog steeds neemt het aantal mensen met obesitas toe maar dat maakt het niet per definitie een onoplosbaar probleem. Ellen is op een gezond gewicht gekomen: “Ik ben mijn levensstijl aan gaan passen en ik ben bewuster gaan eten. Dus geen dieet, maar je bewust zijn van wat je eet. Daarnaast ben ik meer gaan bewegen. Niet in de sportschool maar gewoon thuis door eenvoudige oefeningen te doen om de juiste spiergroepen te trainen. Met een biologisch voedingsupplement ondersteun ik het geheel. Ik draag nu kleding in een maat die ik al twintig jaar niet meer heb gedragen. Dat geeft een fantastisch gevoel. Ik ben zelfverzekerder geworden en weet ook zeker dat ik nooit meer terug zal vallen!”