Doorontwikkeling van de BeweegKuur voor Overgewicht & Obesitas

27-07-2010

In 2008 werd er onder zorgverleners en deelnemers een onderzoek uitgevoerd naar de bruikbaarheid, waardering en gepercipieerde effectiviteit van de BeweegKuur. Dit onderzoek werd in 2009 voortgezet en toegespitst op volgehouden gedragsverandering. In 2009 werd de BeweegKuur doorontwikkeld voor overgewicht en obesitas. Het huidige onderzoek richtte zich op een evaluatie van deze doorontwikkeling van de BeweegKuur voor overgewicht en obesitas bij zowel zorgprofessionals als deelnemers. Voor dit onderzoek werden zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden gebruikt. Het kwalitatieve onderzoek bestond uit interviews met zorgverleners van vijf pilotlocaties en focusgroepen met diëtisten en deelnemers van dezelfde locaties. Het kwantitatieve gedeelte van dit onderzoek werd uitgevoerd door middel van een vragenlijst voor deelnemers en een evaluatievragenlijst na afloop van voedingsvoorlichtingen voor zowel deelnemers als diëtisten. Tot slot werden de registratieformulieren, welke de leefstijladviseurs voor elke deelnemer hadden bijgehouden, opgevraagd en geanalyseerd.

Deelnemers bleken gemotiveerd om meer te gaan bewegen en gezonder te gaan eten. De belangrijkste redenen voor deelnemers om te besluiten deel te nemen aan de BeweegKuur waren het verbeteren van de conditie, gevolgd door afvallen en de motivatie door de huisarts. Deelnemers zagen de huisarts als een belangrijke motivator bij het besluit om deel te nemen. Uit de interviews met de zorgverleners werd duidelijk dat, mede door de hoge tijdsdruk in de pilot periode, niet alle deelnemers naar de huisarts waren geweest. Zorgverleners vonden dit niet altijd noodzakelijk al gaven zij wel aan dat het belangrijk is dat de huisarts betrokken is bij de BeweegKuur en dat er een terugkoppeling over deelnemers plaats moet vinden met de huisarts. De korte inclusietijd bleek ook nadelige gevolgen te hebben voor het aantal deelnemers dat weigerde deel te nemen of eerder uitstroomde uit de BeweegKuur. Zorgverleners hadden te weinig tijd om deelnemers goed te motiveren en te informeren over het programma. Daarnaast leek de doorverwijzing naar de BeweegKuur voor mensen met overgewicht of obesitas onverwachter te komen dan voor diabetespatiënten. Deze problemen zouden voor een groot deel worden ondervangen bij een natuurlijke instroom. De vragenlijst beweeggedrag in het registratieformulier bleek een onjuiste berekening te hanteren waardoor het beweeggedrag van deelnemers werd overschat. Deze vragenlijst bleek door leefstijladviseurs niet te worden gebruikt als inclusiecriterium. Deelnemers hadden soms ook een BMI hoger dan 35 en zorgverleners zagen geen problemen voor deze deelnemers om toch in te stromen in de BeweegKuur.

In de doorontwikkelde BeweegKuur had voeding een belangrijkere rol dan in de eerste prototypes van de BeweegKuur. Het merendeel van de deelnemers werd inderdaad doorverwezen naar een diëtist voor eventueel individuele consulten en groepsvoorlichtingen over voeding. Zorgverleners waren van mening dat een combinatie tussen individuele consulten en voedingsvoorlichtingen goed zou zijn. Het eigen risico bij de zorgverzekering was voor een aantal deelnemers een belemmering om voor een individueel consult naar de diëtist te gaan. De voedingsvoorlichtingen werden positief beoordeeld door de deelnemers. Belemmerende factoren voor deelname aan deze voorlichtingen waren het vroege tijdstip, de tijdsduur en het feit dat het een groepsproces betrof, wat niet voor alle deelnemers een werkbare vorm is. Deelnemers waardeerden in de voedingsvoorlichting de afwisseling tussen educatie en praktijklessen zoals een kookworkshop. De diëtisten misten een aangepaste toolkit behorend bij de aangepaste BeweegKuur voor overgewicht en obesitas met specifieke informatie over de relatie tussen meer bewegen en voeding. Daarnaast bleek dat het indelen in groepen lastig werd gevonden. De doorontwikkelde BeweegKuur voor overgewicht en obesitas bleek voor zorgverleners niet heel veel te zijn veranderd ten opzichte van de diabetesdoelgroep. Voeding nam een belangrijkere rol in dan voorheen, vooral voor de diëtist die deelnemers intensiever begeleidde. Zorgverleners zagen toch verschillen in de motivatie tussen beide doelgroepen; diabetespatiënten besloten veelal mee te doen aan de BeweegKuur vanwege de gezondheid en overgewicht en obesitas deelnemers vooral om af te vallen. Overgewicht en obesitas deelnemers waren vaak jonger en hadden al meer pogingen ondernomen om af te vallen en zij waren minder gewend om over leefstijl te spreken, vergeleken met diabetespatiënten. Voor overgewicht en obesitas deelnemers zal de follow-up na een jaar bij de huisarts ook niet altijd gewaarborgd zijn zoals dat bij diabetespatenten wel is.